सौन्दर्यानुभूतिः (Sanskrit Poem): Dr.Harekrishna Meher

‘Saundaryaanubhutih’ (Sanskrit Poem)

By: Dr. Harekrishna Meher 

(From Sanskrit Kavya 'Saundarya-Sandarshanam')

= = = = = = = = = = = = = = = = = = = = 

सौन्दर्यानुभूतिः

* डॉ. हरेकृष्ण-मेहेरः

= = = = = = = = = = = =

सौन्दर्यमाभ्यन्तर-बाह्य-रूपं

भवेज्जनानां द्विविधं जगत्याम् ।

आभ्यन्तरं वै  हृदयेन गृह्यते

बाह्यं सदा लोचन-मात्र-गोचरम् ॥ (१)

न केवलं बाह्यग-रूप-गोचरं 

स्पर्शे च शब्दे रस-गन्धयोरपि ।

सुगोचरं  नूनमिदं प्रवाहितं

धारामयं राजति रामणीयकम् ॥ (२)

आनन्द-निष्यन्दमयं रसालं

दिव्यं हि  सौन्दर्यमिदं विभाव्यते ।

चर्चासु तद् वस्तुगतं विवेचितं

पुनर्भवत्यात्मगतं च तद्विदाम्  ॥ (३)

सौन्दर्यमास्ते यदि वस्तु-निष्ठं

तर्हि  प्रमेये  नियतं श्रयन्ते ।

आकार-वर्ण-प्रभृतीनि यानि

तत्त्वानि सन्तीन्द्रिय-गोचराणि ॥ (४)

यदात्मनिष्ठं  भुवि सुन्दरत्वं

तदा प्रमातुः स्वगतोऽस्ति धर्मः ।

प्रमातुरन्तःकरण-स्थिति-र्वै

सौन्दर्यमेवं सृजति प्रमेये ॥ (५)

सङ्गीत-साहित्य-कलासु रम्यता 

देदीप्यते सर्वत एव सर्वथा । 

गुणेषु कर्मस्वपि  राजते स्वं 

निदर्शनं सुन्दरता दधाना ॥ (६)

पिकस्य ताने मुरली-मधुस्वरे 

चित्रे च मूर्त्तौ रचने कलात्मके ।            

मयूर-नृत्ये च कलाप-विस्तरे

बिभर्त्ति वेशं कमनीयता प्रियम् ॥ (७)

दूरस्थ-बन्धु-र्मधुरः प्रतीयते

दूरस्थ-शैलो रुचिरो हि दृश्यते ।

दूरस्थ-भावः परिलक्ष्यते तथा 

सुविद्यमाने सविधेऽपि सद्गुणे ॥ (८)

उत्कर्षशाली प्रतिभाधरोऽपि

स्थाने स्वके  नाद्रियतेऽनुरूपम् ।

लावण्ययुक्तापि  जनस्य लोचनैः

स्वग्राम-कन्या हि सिङ्घाण-नासिका ॥ (९) 

शृङ्गार-भङ्ग्या रमणी-कटाक्षे 

स्नेहेषु पित्रोः  प्रणयेषु बन्धोः ।

अव्याज-हासे च शिशोः पवित्रे

सौन्दर्यमेवं निहितं निगूढ़म् ॥ (१०)

अर्क-प्रकाशो धवलो विलोक्यते

स सप्तवर्णात्मक एव राजते ।

वैज्ञानिकैः सत्कविभिश्च वर्णितो

रूप-श्रियाऽसौ जगतां मनोहरः  ॥ (११)

सुशीतलत्वं दधतीह दीधिती  

रम्या सुधांशो-र्मृदुला मुदा-प्रदा ।

उषा सुभूषा निज-रूपभासा 

स्निग्धा च सन्ध्या हरतीह चित्तम्  ॥ (१२)  

वल्ली सपुष्पा सुफला सपादपा

आह्लादिनी सा मनसां रसान्विता ।  

विभान्ति चान्ये  प्रकृते-र्विभावाः 

सुदर्शनास्ते  नयनाभिरामाः ॥ (१३)

दृश्यावली कर्षति या स्वतो जनं 

कलात्मिका भावुक-भाव-वर्द्धिनी ।

निसर्ग-देव्या रमणीयता वै

हृल्लोचनान्तःकरण-प्रमोदिनी ॥ (१४)  

= = = = = = = 

Related Link : 
Saundarya-Sandarshanam 
http://hkmeher.blogspot.in/2016/04/sanskrit-kavya-saundarya-sandarshanam.html
*
Contribution of Dr. Harekrishna Meher to Sanskrit Literature:  

http://tapasvini-kavya.blogspot.in/2013/04/contributions-of-drharekrishna-meher-to.html

*

Translated Works of Dr. Harekrishna Meher : 
http://hkmeher.blogspot.in/2016/08/translated-works-of-dr-harekrishna-meher.html
 = = = = =