Gita-Govinda Kavya: Canto-2 : Odia Version: Dr. Harekrishna Meher

‘Gita-Govinda’ Kavya of Poet Jayadeva

Complete Odia Metrical Translation by:

Dr. Harekrishna Meher

*
Link:

http://hkmeher.blogspot.in/2016/10/poet-jayadevas-gita-govinda-complete.html

= = = = = = = = = =

महाकवि-जयदेव-प्रणीत ‘गीतगोविन्द’ काव्य

सम्पूर्ण ओड़िआ पद्यानुवाद :  डॉ. हरेकृष्ण मेहेर

= = = = = = = = = = 

(Gita-Govinda Canto-2 : Aklesha-Keshava)

*

गीतगोविन्द : द्वितीय सर्ग

(अक्लेश-केशव)

= = = = = = = = = =
[श्लोक-१: विहरति वने राधा-साधारण] 

*

अन्य बरज-अङ्गनागण सङ्गरे,

हरि त बिहार करुअछन्ति स्वेच्छारे ।

लक्ष्य कले ता निजे राधा,

जागिला मनरे घोर बाधा ।

गोपीगणङ्क       गहणरे से त

असाधारण,

प्रणयिनी रूपे   अछि आपणार

श्रेष्ठपण ।

सेथिरे आघात   लागिछि बिचारि

ईर्ष्याभरे,

चालिगले तहुँ      प्रिय-सखीङ्क

सङ्गतरे ।

आन कौणसि लताकुञ्जर अन्तराळे,

बसिले चिन्ता     जालरे छन्दि

होइ एकाळे ।

सेइ निकुञ्ज-शिखर,

अळिपुञ्जर          मधु गुञ्जने

थिला चञ्चळ मुखर ।

तहिँ एकान्ते     जणाइ निजर

मनोव्यथा,

व्यकत करिले   सखी-सम्मुखे 

मर्म-कथा ॥

*

[गीत-१ : सञ्चरदधर-सुधामधुर]

*

ताङ्क अधर-पीयूषर झरे सिञ्चित,

मधुर नादरे  मोहनबंशी  झङ्कृत ।

ताङ्क चपळ अपाङ्गर,

भङ्गी-चाळने      दोळइ भूषण

मस्तकर ।

साथे कुण्डळ कर्ण्णे दोळे,

मत्त से य़ेबे  नृत्यभोळे ।

रचि शारदीय रास,

करिथिले हरि बिबिध केळि-बिळास ।

केते हास परिहास,

मोहरि सङ्गे करिथिले पीतबास ।

स्मरण करुछि मन मोहर,

लीळामय सेहि   रम्य मुरली-

धारीङ्कर ॥ (१)

*

चन्द्रकराजि-रञ्जित,

रम्य मयूर-      पुच्छ-समूहे

ताङ्क चिकुर बेष्टित ।

बिपुळ बर्ण्ण-      बिभा-सुन्दर

इन्द्रधनुर संय़ोगरे,

चित्रित मेघ-        पटळ य़ेपरि

         नेत्रमोहन कान्ति धरे ॥ (२)

*

से नितम्बिनी     गोपनारीङ्क

बदन चुम्बिबारे,

लाळायित कामनारे ।

बधूली फुलर घेनि रक्तिम आभा,

दिशुछि ताङ्क      मधुर अधर-

पल्लब मनलोभा ।

उल्लासभरा मन्दहास,

      बदने लभिछि सुप्रकाश ॥ (३)

*

अति उल्लासे    पुलकित निज

भुज-पल्लब प्रसारि,

तहिँ सहस्र     गोपनारीङ्कि

बेढ़िअछन्ति मुरारि ।

हस्त पयर        उरे ताङ्कर

परिशोभित

बिबिध रत्न     मणि आभरणुँ

बिच्छुरित,

रश्मिराशिर      प्रभाबरे तहिँ

केळि-निकुञ्ज-भूमिर,

     अपसरिय़ाए तिमिर ॥ (४)

*

जीमूत-पटळे     चळित चन्द्र-

कान्तिकि जिणि अधिक,

ताङ्क ललाट     पटरे शोभित

चारु चन्दन तिळक ।

गोपीमानङ्क       पीन बक्षोज

मर्दन करिबारे,

ताङ्क बिशाळ      हृदय-कपाट

निर्दय रूप धरे ॥ (५)

*

श्रबणे धारण      करिअछन्ति

मणिमय

मकर-आकार       कुण्डळ युग

रमणीय ।

बिराजे ताहारि दीप्ति घेनि,

ताङ्क रुचिर कपोळ बेनि ।

सुन्दर पीत अम्बर,

कळेबरे शोहे ताङ्कर ।

मुनि मनुष्य       देबता असुर

सरबे सेरूपे आकर्षित,

       ताङ्क रसरे परिप्ळुत ॥ (६)

*

चारु कुसुमित        कदम्ब तरु

तळे से कृष्ण उभा,

कळिर पातक-     भय निबारणे

बहिअछन्ति शोभा ।

तरङ्गायित काम-चञ्चळ सुनयने,

निरेखि मो सह     केळि करन्ति

मने मने ।

रासे लीळामय एपरि हरि,

स्मरण करुछि     ताङ्कु एकाळे

मन मोहरि ॥ (७)

*

बर्णिले कबि जयदेब,

मधुअरिङ्क    मन-बिमोहन

रम्य मूरति अभिनब ।

बर्त्तमानर कळियुगे

श्रीहरिङ्कर पदयुगे

धिआने मज्जि     चिन्तिबा लागि

उपयोगी समुचित,

पुण्यबन्त            लोकमानङ्क-

निमन्ते एहि गीत ॥ (८)

*

[श्लोक-२ : गणयति गुणग्रामं]

*

सखि गो ! मोहरि मन,

गुणुछि ताङ्क गुणराशि अनुदिन ।

कोप करिबाकु  ताङ्क उपरे

भ्रमरे सुद्धा  चाहेँ नाहिँ थरे ।

सन्तोष लभे ताङ्क पाशरे अपार,

दुरुँ बर्जन  करे थिले दोष असार ।

मात्र से हरि      एबे मोते करि

परित्याग,

प्रकाशि आपणा     हृदये सबळ

प्रेमानुराग ।

घेनि सङ्गते       अन्य अनेक

गोपयुबती,

अछन्ति केळि-बिळासे माति ।

मन मोर बाम ताङ्कु हिँ करे कामना,

कि करिबि आउ जाणेना ॥

*

[गीत-२ : निभृत-निकुञ्ज-गृहं]

*

सङ्केत-मते ताङ्कु भेटिबा पाइँ,

रातिरे कुञ्जे      चळि एकान्ते

एकाकिनी थिलि मुहिँ ।

करि अपेक्षा प्रिय-नागरे,

चकित मानसे     अनाउँथिलि मुँ

चौदिगरे ।

लुचि रहिथिले पूर्बरु तहिँ केशब,

निरेखुथिले मो  आकुळताभरा ए भाब ।

प्रबेशि सहसा सधीरे,

प्रेम-रङ्गरे हसिदेले से त मधुरे ।

अभिळाषी मोर मानस,

लभिबाकु एबे मन्मथ-रस-बिळास ।

मोरे अनुराग सहित,

ताङ्क मन बि मोहित ।

एथिपाइँ सखि !   साथिरे मोहरि

मिळन कराइ दिअ थरे,

उदार-हृदय        केशि-मथन से

         गोपीनाथङ्कु निशीथरे ॥ (१)

*

आद्य मिळने          केते लज्जारे

होइथिलि मुहिँ जर्जर,

निपुण से पुणि   नाना चाटुबाणी

कहिले मो आगे सुमधुर ।

बिकाशि मन्द     हास्य मुँ तहिँ

कहिथिलि गिर तरळ,

जघनुँ से मोर     बसन फिटाइ

         करिथिले धीरे शिथिळ ॥ (२)

*

मृदु पल्लब-       शय्य़ा उपरे

निबेशि मो तनु य़तन,

मो उर उपरे    प्रिय बहुबेळ

करिथिले मुदे शयन ।

करिथिलि मुहिँ   ताङ्कु निबिड़

चुम्बन सह आलिङ्गन,

मोते आलिङ्गि    अधर-पानरे

         मज्जिथिले से मधुसूदन ॥ (३)

*

अळसता बशे     मुदि होइथिला

मोहरि नेत्र युगळ,

बहु शिहरणे     मनोहारी थिला

श्रीहरिङ्कर कपोळ ।

व्यापिथिला मोर   सकळ अङ्गे

बिन्दु बिन्दु श्रमजळ,

थिले मन्मथ         उन्मादभरे

         प्रियतम अति चञ्चळ ॥ (४)

*

येह्ने लळित    शुभे कोकिळर

कळरुत,

केळिकाळे मोर     मुखरु मधुर

ध्वनि हेउथिला निःसृत ।

मदनशास्त्र-      तत्त्व जिणि से

प्रबीण रम्य मूरति,

माधब बिरचि    थिले सुमधुर

बिबिध बन्धे सुरति ।

फिटि य़ाइथिला  कबरीभार मो

अय़तने,

तहिँरे खचित         पुष्प सकळ

शिथिळित थिला अपघने ।

शोभुथिला मोर

उरज पृथुळ उन्नत,

ताङ्क नखर

        रेखा-अङ्कने चिह्नित ॥ (५)

*

मोहरि पयरे  परिहित मणि-नूपुर,

करुथिला धीरे  सिञ्जन मृदु मधुर ।

कटिर मेखळा       चञ्चळभाबे

करुथिला मधु निस्वन,

कुन्तळ मोर    भिड़ि से निबिड़े

देउथिले मुखे चुम्बन ।

समस्त रति-बिस्तार तहिँ रसभरे,

        परिपूर्ण्णता भजिथिला हरि-हस्तरे ॥ (६)

*

रतिसुख बेळे     रस आस्वादि

बारबार,

हेला अबश्य       आळस्य बशे

अबसन्न मो कळेबर ।

पीरतिरे परि-     तृप्ति पाइ मो

सुकुमार,

तनु-बल्लरी     पड़ि रहिथिला

सह्य न करि श्रमभार ।

ताङ्क युगळ          नेत्र-कमळ

होइथिला दर-उन्मीळित,

मन्मथभाब        मो नाथ-चित्ते

थिला प्रमत्त उत्तेजित ।

एहिपरि प्रिय हरिङ्कि रति-रङ्गरे,

मिळन कराइ     दिअ सखि ! मोर

सङ्गरे ॥ (७)

*

कवि जयदेव-   बिरचित एइ

मधुगीत,

शिरीपतिङ्क       सुरति-रङ्ग-

शृङ्गार-केळि रूपायित ।

बर्णित एथि           बिरह-बिधुरा

राधिकाङ्कर गोपन बाणी,

सौख्य बितरु             भक्त-हृदये

       पदाबळी एइ सुकल्याणी ॥ (८)

*

[श्लोक-३ : हस्त-स्रस्त-विलासवंश]

*

बिपिन मध्ये    गोप-रूपसीए

चउपाशे,

बेढ़ि रहिथिले     प्रिय-हरिङ्कि

मधुरासे ।

मोहरि उपरे           हेबामात्रके

दृष्टिपात,

हृदे हरिङ्क-     हेला अतिशय

लज्जा जात ।

कपोळ-युगळ          स्वेदबिन्दुरे

सिक्त होइला तेणु,

खसिला शिथिळे      करुँ ताङ्करि

मोहन बिळास-बेणु ।

बङ्किम भूरु-    लतारे शोभिता

युबतीङ्कि से चाहिँ,

निज अपाङ्गे      देले इङ्गित

अपसरि य़िबा पाइँ ।

माधबङ्कर दिशिला मुग्‌ध बदन,

सुधामय मधु मन्दहासरे शोभन ।

सेहि लीळामय   हरिङ्कि एबे

अबलोकि मोर नेत्र पूत,

हृदय मोहर   हेउछि हरषे

    उल्लसित ॥

*

[श्लोक- ४: दुरालोकस्तोक-स्तवक]

*

अळप गुच्छ     होइ बिकशिछि

नबीन अशोक कढ़ी,

ताहा मो नेत्रे      देखिला मात्रे

शोक य़ाउअछि बढ़ि ।

पुष्करिणीर      सुशीतळ नीर

परशि एकाळे आहुरि,

उद्यानर ए          मन्द समीर

पीड़ा दिए हृदे मोहरि ।

देख गो ! आम्र   तरुर बिकच

सुकोमळ,

मञ्जरी दिशे तीक्ष्ण-शिख ए मञ्जुळ ।

भ्रमरी-पन्ति सौरभरे ताहारि,

भ्रमि चञ्चळ       करुअछन्ति

गुञ्जन मनोहारी ।

हेलेबि ए कळी कि सुन्दर,

लागुनाहिँ एबे     सखि गो ! मोलागि

सौख्यकर ॥

                                               * * *

कवि जयदेव-विरचित,

गीतगोविन्द काव्य जगते चर्चित ।

नाम ‘अक्लेश-केशव’ बहि,

पूरिला द्वितीय सर्ग एहि ।

पद्यानुवाद ओड़िआ भाषारे सरसे,

श्रीहरेकृष्ण-मेहेर रचिले हरषे ॥

= = = = =

* गीतगोविन्द द्वितीय सर्ग सम्पूर्ण *

= = = = =