Sanskrit Poem ‘Sukhānveṣā’ (सुखान्वेषा): Dr.Harekrishna Meher

Sanskrit Poem ‘Sukhānveṣā’  

(Quest for Happiness)

By : Dr. Harekrishna Meher

*

सुखान्वेषा  

* डॉ. हरेकृष्ण-मेहेरः  

 = = = = = = = = = = = = = = = = 

कतिपये पश्यन्ति सुखं

नयनै-र्मुद्रितायनैः,

परन्तु पश्यन्ति दुःखं

धृत्वा मलीमसं मुखं

समुन्मीलित-नयनैः

मुक्त-वातायनैः ॥

सुखमवलोकयन्ति

उन्मीलित-लोचनैः कतिपये,

सुखं चानुभवन्ति

स्वान्तरे स्वहृदये ॥

नकारात्मक-चिन्तनैः

व्यतिव्यस्ता जनाः

स्वत एव सृजन्ति

दुःख-राशिमप्रसन्नाः ॥

सकारात्मक-चिन्तनैः

सुखं विलोक्यते सुलोचनैः,

नकारात्मक-चिन्तनैः

सुखं नूनं विलुप्यते

दुःखं च समवाप्यते ॥

अपरिमित-वित्तशालिनोऽपि

तृप्तिरान्तरिकी यदि नास्ति,

सुखमायास्यति कुतः ?

दुःखबोधस्तस्य स्वत एव सम्भूतः ॥

मद-मत्त-चित्तः

आत्म-दर्पिष्ठो विपुल-वित्तः

स्वान्तरे सुखमन्विष्यति केवलम्,

परन्तु लब्धुमक्षमः प्रतिपलम् ॥

अहङ्कारी समुद्धतः

दाम्भिको मोह-ग्रस्तः

असमर्थो भुवि भवति

यथार्थ-सुख-स्वरूपं द्रष्टुं

कलकल-नादिन्याम्

आरण्य-निर्झरिण्याम् ।

प्रकृत्याः सुनिर्मल-पर्यावरणे वर्धितेषु

पादप-लतादिषु पुष्पितेषु ॥

अभाव-ग्रस्तोऽपि

दरिद्रतायाः कषाघातै-र्निपीड़ितोऽपि

स्वान्त-सन्तोषमनुभवति यः,

स एव सुखी नूनमद्वितीयः ॥

इन्द्रभवनोपमेषु हर्म्येषु

निवसन्नपि यः

मानसिक-दरिद्रतामनुभवति,

स एव दुःखी विश्व-जगति ।

सुखं तस्य कृते

मरीचिका सञ्जायते

अथवा विहायस-प्रसूनम्

अथवा दिवा-स्वप्नः ॥

नास्ति यस्य अभाव-बोधः

उत क्षीणो यस्याहंभावः,

स भाव-प्रवणो मानवः

निसर्ग-विभावेषु सुखमन्विष्यति,

नितरां सुखं पश्यति

समाह्लादमनुभवति

तच्चान्तरात्मनि

अपूर्वं सर्वमहन्यहनि ॥ 

* * *