* Svaasthya-Bhaavanam *
(Original Sanskrit Poem)
By : Dr. Harekrishna Meher
------------
* स्वास्थ्य-भावनम् *
रचयिता : डा. हरेकृष्ण-मेहेर:
=====
'शरीरमाद्यं खलु धर्मसाधनम्'
इत्याह तथ्यं कवि-कालिदास: ।
अस्माभिरेवं सततं कलेवरं
सुरक्षणीयं सबलं विधातुम् ।।(१)
*
यत् पञ्चभूतै: रचितं हि देहं
तद् रोगभूमिं प्रवदन्ति सन्त: ।
स्वास्थ्योन्नते: साधन-सर्वमिष्टं
नूनं ग्रहीतुं भुवि चेष्टितव्यम् ।।(२)
*
आहार-पेयं नियतं सुनेयं
स्वास्थ्यस्य हेतो-र्हितकारि यद् वा ।
प्रदूषितं वस्तु न सेवनीयं
यद् रोगराशिं सृजति स्वदेहे ।।(३)
*
न कर्मदाक्ष्यं शिथिले शरीरे
भवेन् नराणामिदमेव दु:खम् ।
व्यायाम-लेशोsपि हरेद् विषादं
प्रफुल्लतां वै वितनोति काये ।।(४)
*
आबाल-वृद्धै: स्वबलानुरूपं
स्वल्पोsपि योग: करणीय एवम् ।
हर्त्तुं च रोगादिकमात्मदेहात्
कार्या चिकित्सा भिषजां सुयत्नै: ।।(५)
*
विद्यार्थिनामध्ययनै: समेतं
व्यायाम-खेलादि सुसेवितव्यम् ।
कार्ये प्रवृत्तिं कुरुते तदेवं
स्फूर्त्तिं च देहे तनुते प्रकामम् ।।(६)
*
सर्वत्र वै संयम एव धार्यो
नासंयमे देहभृतोsस्ति भद्रम् ।
आरोग्यमेवं नितरामभीष्टं
निरामयत्वं सुख-शान्तिवाहम् ।।(७)
*
मितं सदाहार-विहार-जातं
ध्येयं समेषां सदने नितान्तम् ।
प्रातश्च सायं चरण-प्रचालनं
सारं हितं स्वास्थ्यकृते निगद्यते ।।(८)
*
स्वस्थं विधातुं परिवेशमित्थं
लोकेsस्मदीये नियतं हि काम्यम् ।
स्वच्छं जलं वायुरपीह भोजनं
निसर्ग-रक्षा तरुरोपणादिकम् ।।(९)
*
दुर्भावनानां परिवर्जनेन वै
स्वस्थं प्रसन्नं हृदयं भवेन्निजम् ।
धार्यं सकारात्मक-चिन्तनं तथा
देया सुकार्ये सहयोगिता पुन: ।।(१०)
*
स्वस्थं मन: स्वस्थ-तनुश्च जीवनं
स्वस्थं च पर्यावरणं विराजताम् ।
मर्त्त्ये सुवार्त्ता विलसेद् मुदावहा
सद्भावपूर्णा धरणी च पुष्कला ।।(११)
*
व्यक्ते: स्वकार्यै: क्षमतानुसारं
सञ्जायते सत्फलदा समृद्धि: ।
स्वस्थे समाजे सुखिते च राज्ये
स्वस्थं हि राष्ट्रं भविता च विश्वम् ।।(१२)
====
(From "स्वस्तिकविताञ्जलि:" Gitikavya of Harekrishna Meher)
====
Related Link :
Svasti-Kavitanjalih
(Sanskrit Gitikavya): Dr. Harekrishna Meher :
https://hkmeher.blogspot.com/2022/07/svasti-kavitanjalih-sanskrit-gitikavya.html
= = =
