‘Saundaryaanubhutih’ (Sanskrit
Poem)
By: Dr. Harekrishna
Meher
(From Sanskrit Kavya 'Saundarya-Sandarshanam')
= = = = = = = = = = = = = = = = = = = =
सौन्दर्यानुभूतिः
* डॉ. हरेकृष्ण-मेहेरः
= = = = = = = = = = = =
भवेज्जनानां द्विविधं जगत्याम् ।
आभ्यन्तरं वै हृदयेन गृह्यते
बाह्यं सदा लोचन-मात्र-गोचरम् ॥ (१)
न केवलं बाह्यग-रूप-गोचरं
स्पर्शे च शब्दे रस-गन्धयोरपि ।
सुगोचरं नूनमिदं प्रवाहितं
धारामयं राजति रामणीयकम् ॥ (२)
आनन्द-निष्यन्दमयं रसालं
दिव्यं हि सौन्दर्यमिदं विभाव्यते ।
चर्चासु तद् वस्तुगतं विवेचितं
पुनर्भवत्यात्मगतं च तद्विदाम् ॥ (३)
सौन्दर्यमास्ते यदि वस्तु-निष्ठं
तर्हि प्रमेये नियतं श्रयन्ते ।
आकार-वर्ण-प्रभृतीनि यानि
तत्त्वानि सन्तीन्द्रिय-गोचराणि ॥ (४)
यदात्मनिष्ठं भुवि सुन्दरत्वं
तदा प्रमातुः स्वगतोऽस्ति धर्मः ।
प्रमातुरन्तःकरण-स्थिति-र्वै
सौन्दर्यमेवं सृजति प्रमेये ॥ (५)
सङ्गीत-साहित्य-कलासु रम्यता
देदीप्यते सर्वत एव सर्वथा ।
गुणेषु कर्मस्वपि राजते स्वं
निदर्शनं सुन्दरता दधाना ॥ (६)
पिकस्य ताने मुरली-मधुस्वरे
चित्रे च मूर्त्तौ रचने कलात्मके ।
मयूर-नृत्ये च कलाप-विस्तरे
बिभर्त्ति वेशं कमनीयता प्रियम् ॥ (७)
दूरस्थ-बन्धु-र्मधुरः प्रतीयते
दूरस्थ-शैलो रुचिरो हि दृश्यते ।
दूरस्थ-भावः परिलक्ष्यते तथा
सुविद्यमाने सविधेऽपि सद्गुणे ॥ (८)
उत्कर्षशाली प्रतिभाधरोऽपि
स्थाने स्वके नाद्रियतेऽनुरूपम् ।
लावण्ययुक्तापि जनस्य लोचनैः
स्वग्राम-कन्या हि सिङ्घाण-नासिका ॥ (९)
शृङ्गार-भङ्ग्या रमणी-कटाक्षे
स्नेहेषु पित्रोः प्रणयेषु बन्धोः ।
अव्याज-हासे च शिशोः पवित्रे
सौन्दर्यमेवं निहितं निगूढ़म् ॥ (१०)
अर्क-प्रकाशो धवलो विलोक्यते
स सप्तवर्णात्मक एव राजते ।
वैज्ञानिकैः सत्कविभिश्च वर्णितो
रूप-श्रियाऽसौ जगतां मनोहरः ॥ (११)
सुशीतलत्वं दधतीह दीधिती
रम्या सुधांशो-र्मृदुला मुदा-प्रदा ।
उषा सुभूषा निज-रूपभासा
स्निग्धा च सन्ध्या हरतीह चित्तम् ॥ (१२)
वल्ली सपुष्पा सुफला सपादपा
आह्लादिनी सा मनसां रसान्विता ।
विभान्ति चान्ये प्रकृते-र्विभावाः
सुदर्शनास्ते नयनाभिरामाः ॥ (१३)
दृश्यावली कर्षति या स्वतो जनं
कलात्मिका भावुक-भाव-वर्द्धिनी ।
निसर्ग-देव्या रमणीयता वै
हृल्लोचनान्तःकरण-प्रमोदिनी ॥ (१४)
= = = = = = = Related Link :
Saundarya-Sandarshanam
http://hkmeher.blogspot.in/2016/04/sanskrit-kavya-saundarya-sandarshanam.html
*
Contribution of Dr. Harekrishna Meher to Sanskrit Literature:
Translated Works of Dr. Harekrishna Meher :
http://hkmeher.blogspot.in/2016/08/translated-works-of-dr-harekrishna-meher.html
= = = = =
http://hkmeher.blogspot.in/2016/08/translated-works-of-dr-harekrishna-meher.html
= = = = =
No comments:
Post a Comment