Sunday, November 3, 2024

List of Journals, Magazines, Newspapers etc. wherein Articles of Harekrishna Meher are published.

Journals, Magazines, Newspapers and Anthologies etc. wherein Articles, Poems and Songs of Harekrishna Meher are published. 
=========

SANSKRIT  
========= 
"Sanskrita Pratibha",  Sahitya Akademi, New Delhi. 
 
“Sanskrita Manjari”,  Delhi Sanskrit Akademi, Delhi. 
 
“Arvacheena Sanskritam”,  Devavani Parishad, Delhi. 
 
“Samvid”, Bharatiya Vidya Bhavan, Bombay. 
 
“Durva”, Madhya Pradesh Sanskrit Akademi, Bhopal. 
 
“Swara Mangala”, Rajasthan Sanskrit Akademi, Jaipur. 
 
“Vasundhara”, Orissa Sanskrit Akademi, Bhubaneswar. 
 
"Priyamvada”, Priyavak Parishad, Puri. 
 
“Priyavak”, Priyavak Parishad, Puri. 
 
“Loka-Sushrih”, Lokabhasha Prachar Samiti, Puri. 

"Lokabhasha-Sushrih", Lokabhasha Prachar Samiti, Puri. 
 
“Bharatamudra”, Trichur, Kerala. 
 
“Ushati”, Ganganath Jha Kendriya Sanskrit Vidyapitha, Allahabad. 
 
"Sragdhara" (Sanskrit Monthly), Orissa Sanskrit Academy, Bhubaneswar. 
 
"Padyabandhaa" (Sanskrit Kavita Patrika), Bhopal, Madhya Pradesh.
 
"Sraddha" (Sanskrit Journal), GM Autonomous College, Sambalpur. 
 
"SriJagannatha-Jyotih"  (Sanskrit), ShriJagannath Sanskrit University, Puri. 

"Kavya-Sanjivani"  (Sanskrit), PG Sanskrit Dept. Utkal University, Bhubaneswar.

"Kavyamritavarshini"  (Sanskrit), Amaravani Kavi Parishad, Bagpat, Uttar Pradesh. 

"Bharatodayah" (Jwalapur, UP)  

 "Drik" (Sanskrit), Drig Bharati, Allahabad, UP. 

"Geya-Sanskritam" (Compilation of Sanskrit Songs), Pallava Prakashan, Bangalore. 

"Pashyanti" (Compilation of Sanskrit Poems), Raka Prakashan, Prayagraj on behalf of Vidyashri Nyasa, Varanasi. 

===== 

OTHERS :  
=====
* 'Saptarshi' (Odia Monthly), Sambalpur University, Sambalpur. 
 
* 'Konarka' (Odia), Orissa Sahitya Akademi, Bhubaneswar. 
 
* 'Mirror' (English Monthly), Bombay. 

* 'Jhankar' (Odia Monthly), Cuttack. 

* 'Pratichi' (Odia Yearly),  Pachayat College, Bargarh. 
 
* 'Bahitra' (Odia Quarterly),  Bhanjanagar, Ganjam.  

* 'Nabalipi' (Odia Monthly), Puri. 
 
* 'Akhyapada' (Odia), Cuttack. 

* 'Syamantaka' (Odia Quarterly), Anugul. 
 
* 'Rutambhara' (Odia Quarterly), Uttarakulahata, Jajpur.
 
* 'Amrutayana' (Odia Monthly), Bhubaneswar. 

* 'Bartika' (Odia Quarterly), Dasarathapur, Jajpur. 
 
* 'MeherJyoti' (Odia Quarterly), Barpali. 
 
* 'Bindu' (Odia Monthly), Keonjhar. 

* 'Maanava' (Odia Monthly), Baleswar.
  
* 'Khariar Kusum' (Odia Poetry Anthology), Khariar. 

* 'Purana-Darshana' (Odia Monthly), Cuttack. 
 
* 'Alakananda' (Odia Monthly), Balasore.
 
* 'Shashwati' (Odia Quarterly), Allahabad, Uttar Pradesh. 

* 'Digashri' (Odia), Jajpur.
 
* 'Chaiti Chadhei' (Odia), Jaipatna, Kalahandi. 
 
* 'Sangeet' (Hindi Monthly), Hathras, UP. 
 
* 'Gangadhara-Smaranika'  (Odia), Barpali. 
  
* 'Utkala-Prasanga' (Odia),  Bhubaneswar. 

* 'Kantaraka' (Bhawanipatna) 

* 'Fakir' (Baleswar) 

* 'Arghyathali' (Sambalpur) 
  
* 'Bhanja-Smaranika' (Odia),  Rourkela. 
 
* 'Nuapada-Darpana' (Odia-English), District Council of Culture, Nuapada. 
  
* 'Kala-Jharan' (Odia-Eng), District Council of Culture, Kalahandi.  
 
* 'Vyasayana' (Odia), Cuttack. 
 
* 'Vyasanagar' (Odia), Jajpur, Odisha.
 
* 'Gita-Manthan' (Odia-Eng),  Bhawanipatna. 
 
* 'Kalahandi Renaissance' (Research Journal), Govt. College, Bhawanipatna.
 
* 'Bharni' (Sambalpuri), Sambalpur, Odisha. 
 
* 'Subhadra-Kshetra' (Odia-Eng),  Bhawanipatna.

* 'Souvenir : Jayadeva Utsav-2008' , Odissi Akademi, Lodhi Road, Delhi. 

* 'Sadbhavana Darpan' (Hindi),  Raipur, Chhattisgarh. 

* 'Bhasha' (Hindi) Central Hindi Directorate, Govt. Of India, Delhi. 

 * 'Samaas' (English), Bhubaneswar. 

* 'Bhanja-Maati' (Odia), Buguda, Ganjam, Odisha. 

* 'Punascha Utkala-Prabha' (Odia), Baripada, Mayurbhanj. 
 
* 'Satyabadi' (Odia), Samaja Office, Gopabandhu Bhawan, Cuttack.
==== 

E-MAGAZINES and JOURNALS etc : 
=======

"Srijangatha" (Hindi) : 
http://www.srijangatha.com/prasangvash2_13jul2k10 
 
"Aakhar Kalash" (Hindi) : http://aakharkalash.blogspot.com/2010/05/blog-post_05.html. 
 
"Nawya" (Hindi) : 
http://www.nawya.in/hindi-sahitya/item/अर्घ्यथाली-काव्य-से-दो-कवितायें.html 
 
"Beni" (Kosali E-Magazine)  
 
"Ama Odisha" (Odia-English E-Magazine) 

"Muse India" (English E-Journal)  

"Poem Hunter" (English Journal)  
 
"Lokaratna" (English E-Journal) : http://www.indianfolklore.org/journals/index.php/Lok/article/view/920/1174 
 
"Prachi Prajna" (Sanskrit E-Journal, ISSN 2348-8417) 

"Sanskrit Literature" (Sanskrit Magazine) 
 
"Jahnavi" (Sanskrit E-Journal) 
  
====

NEWSPAPERS : 
======== 

* 'Samaja' (Odia Daily), Cuttack/Sambalpur. 
 
* 'Samaya' (Odia Daily),  Bhubaneswar.
  
* 'Sambad' (Odia Daily),  Bhubaneswar. 
  
* 'Suntimes' (English Daily),  Bhubaneswar.
 
* 'Prajatantra' (Odia Daily), Cuttack. 
 
* 'Ajikali' (Odia Daily), Balasore. 
  
* 'KBK Reflects' * Bhawanipatna, Kalahandi. 
 
* 'Veeraputra' (Odia), Bhawanipatna. 
 
* 'Anupam Bharat' (Oriya Daily),  Bhubaneswar.
  
* 'Prameya' (Odia Daily), Bhubaneswar. 

====  

Related Links : 

Biodata: English:
http://hkmeher.blogspot.in/2012/06/brief-biodata-english-dr-harekrishna.html
-----
Biodata: Web Version:
https://hkmeher.blogspot.com/2012/06/brief-biodata-english-dr-harekrishna.html?m=0
=== 

  कवि मेहेर के शताधिक गवेषणात्मक लेख, निबन्ध, समीक्षा, गीत एवं कविता आदि जातीय और अन्तर्जातीय स्तर की पत्र-पत्रिकाओं में स्थानित हुए हैं । अन्तर्जाल पर भी अनेक अंग्रेजी, हिन्दी, संस्कृत पत्रिकाओं में उनके लेख और कविता आदि प्रसारित हैं । सहृदय पाठकों से प्रशंसा एवं आदृति भी प्राप्त हैं ।        

कवि की संस्कृत रचनायें मुद्रित पत्रिकाओं में विशेष रूप से स्थानित हुए हैं । ऐसी कुछ संस्कृत पत्रिकाओं का विवरण इसप्रकार है :

  • 'संस्कृत-प्रतिभा’ (केन्द्र साहित्य अकादेमी, नयी दिल्ली) 
  • 'संस्कृत-मञ्जरी’ (दिल्ली संस्कृत अकादेमी, दिल्ली) 
  • 'अर्वाचीन-संस्कृतम्’ (देववाणी परिषद्, दिल्ली)  
  • ‘संविद्’ (भारतीय विद्या भवन, मुम्बई)  
  • ‘दूर्वा’ (मध्यप्रदेश संस्कृत अकादेमी, भोपाल)  
  • ‘स्वर-मङ्गला’ (राजस्थान संस्कृत अकादेमी, जयपुर) 
  • ‘वसुन्धरा’ (ओड़िशा संस्कृत अकादेमी, भुवनेश्वर)  
  • ‘प्रियंवदा’ (प्रियवाक् परिषद्, पुरी)  
  • ‘प्रियवाक्’ (प्रियवाक् परिषद्, पुरी)  
  • ‘लोकसुश्री:’ (लोकभाषा प्रचार समिति, पुरी)  
  • ‘लोकभाषा-सुश्रीः’ (लोकभाषा प्रचार समिति, पुरी)  
  • ‘भारतमुद्रा’ (त्रिचूर, केरल)  
  • ‘भारतोदयः’ (ज्वालापुर, उत्तरप्रदेश)  
  • ‘उशती’ (गङ्गानाथ झा केन्द्रीय संस्कृत विद्यापीठ, इलाहाबाद)  
  • ‘दृक्’ (दृग्‌भारती, झूसी, इलाहाबाद)  
  • ‘गेय-संस्कृतम्’ (पल्लव प्रकाशन, बेङ्गालुर)  
  • ‘श्रद्धा’ (शोधपत्रिका, गङ्गाधर-मेहेर-स्वयंशासित-महाविद्यालय, सम्बलपुर)  
  • ‘पद्यबन्धा’ (वीणापाणि संस्कृतपीठम्, भोपाल, मध्यप्रदेश)  
  • ‘जाह्नवी’ (अन्तर्जाल संस्कृत-पत्रिका)
  • ‘संस्कृत् लिट्‍रेचर्’ (अन्तर्जाल संस्कृत-पत्रिका) 
  • ‘काव्यसञ्जीवनी' (संस्कृतविभाग, उत्कल विश्वविद्यालय, वाणी विहार, भुवनेश्वर)  
  • ‘काव्यामृतवर्षिणी’ (अमरवाणी कवि परिषद्, बागपत, उत्तरप्रदेश) 

[(संगीत कार्यालय, हाथरस, उत्तरप्रदेश की ‘संगीत’ पत्रिका में भी कवि मेहेर के संस्कृत गीत आदि प्रकाशित हुए हैं ।  

 इनके अतिरिक्त कवि मेहेर के अन्य-भाषाओं में लिखित शोधलेख, निबन्ध, कविता, गीत आदि अनेक पत्र-पत्रिकाओं में और अखबारों में प्रकाशित हैं । कुछ पत्र-पत्रिकाओं का विवरण इसप्रकार है :

 * मीरर्  (अंग्रेजी पत्रिका, मुम्बई)  

·     * सप्तर्षि (सम्बलपुर विश्वविद्यालय)  

·     * कोणार्क (ओड़िशा साहित्य अकादेमी)  

·     * झङ्कार (प्रजातन्त्र-प्रचार-समिति, कटक)  

·     * प्रतीची (बरगड़)  

·     * बहित्र (भञ्जनगर, गञ्जाम)  

·     * नवलिपि (पुरी)  

·     * अक्षपाद (कटक)  

·     * स्यमन्तक (अनुगुल)  

·     * ऋतम्भरा (याजपुर)  

·     * अमृतायन (भुवनेश्वर)  

·     * बर्त्तिका (याजपुर)  

·     * मेहेर-ज्योति (बरपालि)  

·     * बिन्दु (केन्दुझर)  

·     * खड़िआल-कुसुम (खरियार)  

·     * पुराण-दर्शन (कटक)  

·     * शाश्वती (इलाहाबाद)  

·     * दिगश्री (याजपुर)  

·     * गोकर्णिका (जारका, याजपुर)  

·     * च‍इति चढ़ेइ (जयपाटना)  

·     * अलकानन्दा (बालेश्वर)  

·     * मानब (बालेश्वर)  

·     * संगीत (हाथरस, उत्तरप्रदेश)  

·     * गङ्गाधर स्मरणिका (बरपालि)  

·     * उत्कल-प्रसङ्ग (भुवनेश्वर)  

·     * कान्तारक (भवानीपाटना)  

·     * नूआपड़ा-दर्पण (नूआपड़ा)  

·     * भञ्ज स्मरणिका (राउरकेला)  

·     *  कला-झरण (भवानीपाटना)  

·     * व्यासायन (कटक)  

·     * गीता-मन्थन (भवानीपाटना)  

·     * कलाहाण्डि रिनैसेन्स् (अंग्रेजी शोधपत्रिका, भवानीपाटना)  

·     * सुभद्रा-क्षेत्र (भवानीपाटना) 

    * स्मरणिका, जयदेव-उत्सव-२००८, (ओड़िशी अकादेमी, दिल्ली)  

·     * व्यासनगर (याजपुर)  

·     * भरनि (सम्बलपुर)  

·     * श्रीजगन्नाथ-ज्योतिः (श्रीविहार, पुरी)  

·     * भाषा (केन्द्रीय हिन्दी निदेशालय, भारत सरकार, दिल्ली)  

·     * पुनश्च उत्कलप्रभा (बारिपदा, मयूरभञ्ज)

·     * सद्भावना दर्पण (हिन्दी पत्रिका, रायपुर)

·     * भञ्ज-माटि (बुगुड़ा, गञ्जाम)  

·     * समास (अंग्रेजी शोध-पत्र-संकलन, भुवनेश्वर)

·     * सत्यवादी (कटक) 

=         ++++    

कुछ अन्तर्जाल-पत्रिकायें इसप्रकार हैं :

 म्युज् इण्डिआ  (अंग्रेजी-पत्रिका, सिकन्दराबाद, आन्ध्रप्रदेश) 

·     *  सृजनगाथा (हिन्दी पत्रिका, रायपुर)  

·     *  नव्या (हिन्दी पत्रिका)  

·     *  आखर कलश (हिन्दी पत्रिका)  

·     *  काव्यालय (हिन्दी पत्रिका) 

 *  * लोकरत्न (अंग्रेजी शोध-पत्रिका, इण्डिआन् फोक्‍लोर् फाउण्डेशन्)  

·     * पोएम् हण्टर् (अंग्रेजी पत्रिका)

·     *  बेनि (कोसली पत्रिका)

·     *  आम ओड़िशा (ओड़िआ-अंग्रेजी पत्रिका)

·     *  प्राची प्रज्ञा (संस्कृत पत्रिका) 

. . = = =   

कुछ अखबारों का विवरण इसप्रकार है :

   समाज (ओड़िआ दैनिक, कटक)  

·       * समय (ओड़िआ दैनिक, भुवनेश्वर)  

·       * संवाद (ओड़िआ दैनिक, भुवनेश्वर)  

·       * सन् टाइम्‍स् (अंग्रेजी दैनिक, भुवनेश्वर)  

·       * प्रजातन्त्र (ओड़िआ दैनिक, कटक)  

·       * आजिकालि (ओड़िआ दैनिक, बालेश्वर)  

·       * केबीके रेफ्लेक्ट्‍स् (अंग्रेजी मासिक, भवानीपाटना)  

·       * वीरपुत्र (ओड़िआ मासिक, भवानीपाटना)  

·       * अनुपम भारत (ओड़िआ दैनिक, भुवनेश्वर)  

·       * प्रमेय (ओड़िआ दैनिक, भुवनेश्वर)

    = = = = 

      

Friday, November 1, 2024

Kumarasambhava (Canto-5): Odia Version: Odia Script (Part-1): Dr.Harekrishna Meher

कुमारसम्भव -Canto-5 (Odia Script, Part-1)
मूळ संस्कृत महाकाव्य : महाकवि कालिदास
ओड़िआ पद्यानुवाद : डॉ. हरेकृष्ण-मेहेर
= = = = = = = = 

Kumāra-Sambhava
Original Sanskrit Mahākāvya by : Mahakavi Kalidasa 
*

Odia Version by : Dr. Harekrishna Meher
(Extracted from Complete Version of the Epic) 
= = = = = = =  

* PUBLISHED in 'BARTIKA' (Odia Literary Quarterly), Dasahara Special Issues, Jajpur, Odisha)
Odia Metrical Translations of Sanskrit Kavya 'Kumara-Sambhava' :
= = = = = = =

(Canto-5th : Penance of Pārvatī ) : 
(पञ्चम-सर्ग : पार्वतीङ्क तपस्या)
Link: 
http://hkmeher.blogspot.in/2016/10/kumara-sambhava-kavya-canto-v-odia.html 
= = = =
Canto-V contains 3 Parts :
Part-1 : http://hkmeher.blogspot.in/2011/01/kumara-sambhava-canto-v-oriya-version.html
*
Part-2 : http://hkmeher.blogspot.com/2011/01/kumara-sambhava-canto-v-oriya-part-2.html
*
Part-3 : http://hkmeher.blogspot.com/2011/02/kumara-sambhava-canto-v-oriya-part-3.html
= = = = = = = = 

* କୁମାରସମ୍ଭବ (ପଞ୍ଚମ ସର୍ଗ) * 
ମୂଳ ସଂସ୍କୃତ ରଚନା : ମହାକବି କାଳିଦାସ
ଓଡ଼ିଆ ପଦ୍ୟାନୁବାଦ : ହରେକୃଷ୍ଣ ମେହେର
--------

(ପଞ୍ଚମ ସର୍ଗ ଯାଜପୁରର ପ୍ରସିଦ୍ଧ ମୁଖପତ୍ର 'ବର୍ତ୍ତିକା'ର ଦଶହରାବିଶେଷାଙ୍କ-୨୦୦୧ ରେ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରକାଶିତ।) 
======

କୁମାରସମ୍ଭବ * ପଞ୍ଚମ ସର୍ଗ *
(ପାର୍ବତୀଙ୍କ ତପସ୍ୟା) * ରାଗ - ଚୋଖି । 

======

(୧) 
ପିନାକପାଣି  ଶଙ୍କର-
କୋପେ ଭସ୍ମ ହେଲେ ସ୍ମର
ଦେଖି ସମ୍ମୁଖେ ନିଜର
                      ଏ ଅଘଟଣ, 
ଭଗ୍ନ ହେଲା ଗଉରୀଙ୍କ
ଅଭିଳାଷ  ଆନ୍ତରିକ, 
ହୃଦୟେ ନିନ୍ଦିଲେ ଧିକ
                      ସୁନ୍ଦରପଣ ।
ସଉନ୍ଦର୍ଯ୍ୟ ସାର୍ଥକ ତାହା,
ପ୍ରିୟପାଶେ ସଉଭାଗ୍ୟ ଲଭଇ ଯାହା ।।
*
(୨)

ଅବଲମ୍ବି ଏକାଗ୍ରତା
ମୁନିବ୍ରତେ ହୋଇ ରତା
ଶାରୀରିକ ସୁନ୍ଦରତା
                   ସାର୍ଥ କରଣେ,
ବାଞ୍ଛିଲେ ଆଳସ୍ୟହୀନା
ଗିରୀଶବାଳା ନବୀନା
ଏ ବେନି କିପରି ବିନା
                   ତପଶ୍ଚରଣେ ।
ସେହିପରି ପ୍ରେମ ଆବର,
ସେପରି ସ୍ବାମୀ ଲଭିବା ସମ୍ଭବପର ?
*

(୩)
ତପରେ ଦୃଢ଼-ବରତା
ପାର୍ବତୀଙ୍କ ଏ ବାରତା
ଶୁଣି ମାତା ଅଧୀରତା
                   ଭଜିଲେ ମନେ,
ପ୍ରିୟ କନ୍ୟାର ହୃଦୟ
ଶିବେ କରିଅଛି ଲୟ
ଜାଣି ଏପରି ନିଶ୍ଚୟ
                  ମେନା ବହନେ ।

ମହାତପସ୍ୟାରୁ ନିରୋଧି,
ପୁତ୍ରୀକି ଉରେ ଆଲିଙ୍ଗି କହିଲେ ବୋଧି ।।
*
(୪)
'ମାଆ ଲୋ ! ଆମରି ପୁରେ
ଅଛନ୍ତି  ଈପ୍ସିତ ସୁରେ,
କାହିଁ ତପ ? କାହିଁ ଦୂରେ
                       ଶରୀର ତବ,
କୋମଳ ଶିରୀଷ ପୁଷ୍ପ
ନିଜ ବଳ-ଅନୁରୂପ
ସହି ପାରଇ ମଧୁପ-
                      ପଦ ଲାଘବ ।
ମାତ୍ର ପକ୍ଷୀ-ଚରଣ-ଭାର,
ସହିବା ସକାଶେ ଶକ୍ତି ନାହିଁ ତାହାର ।।' 
*

(୫)
ଏହିପରି  ପର୍ବତେଶ-
ଜାୟା ଦେଇ ଉପଦେଶ
ତପ ଉଦ୍ୟମରୁ ଲେଶ-
                    ମାତ୍ର ପୁତ୍ରୀକି,
ପାରିଲେ ନାହିଁ ନିବାରି,
ସ୍ଥିରଚିତ୍ତା ସେ କୁମାରୀ,
ଅଭୀଷ୍ଟ ବସ୍ତୁରେ ଭାରି
                      ଦୃଢ଼ ମତିକି ।
ନିମ୍ନଗାମୀ ବାରିକି ପୁଣ,
ଫେରାଇ ଆଣିବା ଲାଗି କେ ବା ନିପୁଣ ?
*
(୬)

ଦିନେ ପ୍ରଶସ୍ତ-ହୃଦୟା 
ନଗାଧିରାଜ-ତନୟା
'ତପେ ମୁହିଁ ଦୃଢ଼-ଲୟା
                     ସିଦ୍ଧି ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ, 
ନିଜ ନିବାସ କାନନେ
ରଚିବି' ବୋଲି ସୁମନେ
ପ୍ରିୟସଜନୀ-ବଦନେ
                     ପେଷି ଉଦନ୍ତ ।
ଅନୁଜ୍ଞା ମାଗିଲେ ପିତାଙ୍କ,
‌ହିମାଳୟ ଜାଣିଥିଲେ ଅଭୀଷ୍ଟ ତାଙ୍କ ।।

(୭) 

ସୁଯୋଗ୍ୟ ଅଭିଳାଷରେ 

ତୋଷ ଲଭି ମାନସରେ 

ଆଜ୍ଞା ଦେଲେ ନିବାସରେ 

                        ଭୂଧର-ସାଇଁ, 

ତହୁଁ ପ୍ରସନ୍ନ ମୁଖରେ 

ଗୌରୀ ଚଳିଲେ ସୁଖରେ 

ଶିଖଣ୍ଡୀପୂର୍ଣ୍ଣ  ଶିଖରେ  

                      ତପସ୍ୟା ପାଇଁ ।              

ପରେ ତାହା ଗୌରୀଶିଖର, 

ବୋଲି ଲୋକେ ଖ୍ୟାତ ହେଲା ନାମେ ତାଙ୍କର ।।  

*  

(୮)
‌ହୃଦ-ସ୍ଥଳେ ବିଲେପିତ 
ଚନ୍ଦନକୁ ବିଲୋପିତ
କରୁଥିଲା ଯା ଦୋଳିତ
                     ଦଣ୍ଡ ଚଞ୍ଚଳ,
ସେ ହାରକୁ ପରିହରି 
ପିନ୍ଧିଲେ ବାଳାର୍କ ପରି
ପିଙ୍ଗଳ-ବରଣ ପରି-
                    ଧାନ ବଳ୍କଳ ।
ଉରଜ ଥିବାରୁ ଉନ୍ନତ,
ଶିଥିଳ ହେଲା ବଳ୍କଳ-ସନ୍ଧି ସମସ୍ତ ।।

(୯) 
ସଜ୍ଜିତ ଚାରୁ କୁନ୍ତଳ-
କାନ୍ତିରେ ମୁଖମଣ୍ଡଳ
ଦିଶୁଥିଲା ସମୁଜ୍ଜ୍ବଳ
                   ପୂର୍ବେ ଯେଭଳି,
ହେଲେ ମଧ୍ୟ ଜଟାଗମ
ଦିଶିଲା ତା ମନୋରମ,
କେବଳ ଅଳିରେ ପଦ୍ମ
                   ନ ଉଠେ ଝଳି । 
ଶଇବାଳ ଯୋଗେ ଆବର,
ହୋଇଥାଏ ଜନ-ନେତ୍ର-ଆନନ୍ଦକର ।। 
*

(୧୦)
ଘେନିଲେ ମେନାଦୁହିତା
ତପୋବ୍ରତେ ଉତ୍ସାହିତା
ମଞ୍ଜୁଳା ସେ  ତ୍ରିଗୁଣିତା
                    ମୌଞ୍ଜୀ ମେଖଳା,
ତାଙ୍କ ଦେହେ ପ୍ରତିକ୍ଷଣ
କର୍କଶ  କଟି-ଭୂଷଣ
କଲା ରୋମ-ହରଷଣ
                    ସେ ତ କୋମଳା ।
ଆଦ୍ୟ ବାର ପାଇଁ ସୂତ୍ରଟି,
ପିନ୍ଧିବାରୁ ରକ୍ତବର୍ଣ୍ଣ  ଦିଶିଲା କଟି ।।

(୧୧)
ସ୍ତନାଙ୍ଗରାଗେ ଅରୁଣୀ-
କୃତ କନ୍ଦୁକରେ ପୁଣି 
ଓଷ୍ଠ-ରଞ୍ଜନେ ତରୁଣୀ
                     ଗଉରୀଙ୍କର,
ରତ ଥିଲା ଯେଉଁ ହସ୍ତ,
ତେଜି ଏବେ ସେ ସମସ୍ତ
ଅକ୍ଷମାଳାରେ ଅଭ୍ୟସ୍ତ
                    ହେଲା ସାଦର ।
କଲା କୁଶାଙ୍କୁର ଆଦାନ,
ବିକ୍ଷତ ହେଲା ସେ ଲାଗି ଅଙ୍ଗୁଳିମାନ ।।
*
(୧୨)
ମହାର୍ଘ ମୃଦୁ ଶୟନେ
ପାରୁଶ-ପରିବର୍ତ୍ତନେ
କେଶୁଁ ପତିତ ସୁମନେ
                  ଯେଉଁ ଗୌରୀକି,
ହେଉଥିଲା କଷ୍ଟ ଜ୍ଞାନ,
ତପେ ସେ ତ ବର୍ତ୍ତମାନ
କଲେ ନିଜ ଉପଧାନ
                    ବାହୁ-ବଲ୍ଲୀକି । 
ଅନାବୃତ ମୁକ୍ତ ଭୂମିରେ,
ଉପବେଶନ ଶୟନ କଲେ ବିଧିରେ ।।
*
(୧୩)

ତପଶ୍ଚରଣ ଶେଷରେ
ଫେରି ପାଇବା ଆଶରେ
କୋମଳା ଲତା ପାଶରେ
                     ସେକାଳେ ଆଣି,
ବିଳାସ-ଭଙ୍ଗୀ ନିଜର
ଅରପି ଦେଲେ ଆବର
ଏଣୀବୃନ୍ଦରେ ସୁନ୍ଦର
                    ଲୋଳ ଚାହାଁଣୀ ।
ସମର୍ପିଲେ ଉମା ସତେ କି,
ନ୍ୟାସରୂପେ ତହିଁ ଏଇ ବସ୍ତୁ ବେନିକି ।।
*
(୧୪)
ନିରଳସା ସୁକୁମାରୀ 
ଶଇଳରାଜ-କୁମାରୀ

ଦେଇ କୁମ୍ଭ-ସ୍ତନ-ବାରି
                      ସାଜିଲେ ମାତ,
ବାଳବୃକ୍ଷଙ୍କ ବର୍ଦ୍ଧନ
କଲେ ନିଜେ ଶୁଦ୍ଧମନ,
ପରେ ପୁତ୍ର ଷଡ଼ାନନ
                   ହେଲେହେଁ ଜାତ ।
ଅଗ୍ରଜ ସମଗ୍ର ତରୁର,
ତନୟ-ସ୍ନେହ କେବେ ନ କରିବେ ଦୂର ।।
*
(୧୫)
ତପଶ୍ଚାରିଣୀ  ଅପାର
ସ୍ନେହେ ମୃଗଙ୍କୁ ଆହାର
ଦେଇ ପାଳିଲେ ନୀବାର
                      ଆହରି କରେ,
ତାଙ୍କ ସମୀପେ ସମସ୍ତ
ଏଭଳି ଥିଲେ ବିଶ୍ବସ୍ତ
ବଢ଼ାଇ ଉମା ସ୍ବହସ୍ତ
                     କୌତୁକଭରେ ।
ମୃଗଙ୍କର ନେତ୍ର ସଙ୍ଗତେ, 
ମାପୁଥିଲେ ସଖୀଙ୍କର ନେତ୍ର ଅଗ୍ରତେ ।।
*

(୧୬)
କରୁଥିଲେ ନିତ୍ୟ ସ୍ନାନ
ସେ ବଳ୍କଳ ପରିଧାନ
ଅନଳ ହୋମ ବିଧାନ
                    ବେଦ ଅଭ୍ୟାସ,
ଜାଣି ଏ ଶୁଭାଚରଣ
ଦର୍ଶନାର୍ଥୀ ଋଷିଗଣ
କରୁଥିଲେ ପଦାର୍ପଣ
                     ତାଙ୍କ ଆବାସ ।
ଧର୍ମବୃଦ୍ଧ ବ୍ୟକ୍ତି ପାଶରେ,
ବୟସ ଗଣନା କେବେ କେହି ନ କରେ ।।
*
(୧୭)
ବିରୋଧୀ ପ୍ରାଣୀନିକର
ତେଜିଲେ ନିଜ ପୂର୍ବର
ବୈରିଭାବ  ପରସ୍ପର 
                   ତପସ୍ଥଳରେ,
ଇଷ୍ଟଫଳେ ତରୁଗଣ
କଲେ ଅତିଥି-ତୋଷଣ,
ଅନୁକ୍ଷଣ ନବ ପର୍ଣ୍ଣ-
                   ଶାଳା ଭିତରେ । 
ଦୀପ୍ତ ଥିଲା ହୋମ-ଜ୍ବଳନ,
ଏ ରୂପେ ପବିତ୍ର ହେଲା ସେ ତପୋବନ ।। 

(୧୮) 

ଏପରି  ପୂର୍ବାଚରିତ 

ତପସ୍ୟାବଳେ ଈପ୍ସିତ 

ଫଳ ଲଭିବା ନିଶ୍ଚିତ 

                    ନୁହେ ସମ୍ଭବ, 

ଏ କଥା ମନେ ବିଚାରି 

ନଗାଧିରାଜ-କୁମାରୀ 

ଉପେକ୍ଷିଲେ ନିଜ ଶାରୀରିକ ମାର୍ଦବ । 

ତା ଠାରୁ ଅଧିକ କଠିନ, 

ତପସ୍ୟା ଆରମ୍ଭ କଲେ ହୋଇ ତଲ୍ଲୀନ ।। 

*

(୧୯) 

କଷ୍ଟ ପାଉଥିଲେ ହେଳେ 

ସାମାନ୍ୟ କନ୍ଦୁକ ଖେଳେ 

ନିଜ ପୁରେ ସେତେବେଳେ  

                    ଯେଉଁ ସୁନ୍ଦରୀ, 

ବର୍ତ୍ତମାନ  ମୁନିବ୍ରତେ 

ମଜ୍ଜିଲେ ସେ ଅବିରତେ 

ସ୍ଵର୍ଣ୍ଣ-ପଦ୍ମେ ଗଢ଼ା ସତେ  

                     ତନୁ ତାଙ୍କରି । 

ବହିଥିଲା ଉଭୟ ଗୁଣ, 

ସ୍ୱଭାବେ କୋମଳ ଥିଲା କଠିନ ପୁଣ।।  

(୨୦) 

ଗ୍ରୀଷ୍ମକାଳେ ନିଜ ଚାରି 

ପାରୁଶରେ ସୁକୁମାରୀ 

ଅନଳ ଜାଳି ତାହାରି 

                     ମଧ୍ୟେ ରହିଲେ, 

ରବିଙ୍କ ଦହନାତ୍ମକ 

ନୟନ-ପ୍ରତିଘାତକ 

ରଶ୍ମି ଜିଣି ଅପଲକ 

                    ନେତ୍ରେ ଚାହିଁଲେ । 

ଏକ ଲୟେ ତପନ ପ୍ରତି, 

ସୁମଧ୍ୟମା ଶୁଭ୍ରହାସ-ମୁଖୀ ପାର୍ବତୀ ।। 

(୨୧) 

ଏହିପ୍ରକାରେ ପ୍ରଖର 

ମିହିର-ତେଜ-ନିକର 

ବାଜିବାରୁ ଉମାଙ୍କର

                      ମୁଖ ଧବଳ,‌ 

ଧାରଣ କଲା ସୁନ୍ଦର 

କାନ୍ତିକି ଅରବିନ୍ଦର, 

କିନ୍ତୁ ତହିଁ ନିରନ୍ତର  

                    ତାପେ କେବଳ । 

ଦୀର୍ଘ ବେନି ନେତ୍ର-ପ୍ରାନ୍ତରେ, 

କାଳିମା ସ୍ଥାନ ଗ୍ରହଣ କଲା ମନ୍ଥରେ ।।   

(୨୨) 

ଅଯାଚିତେ ଉପସ୍ଥିତ 

ସଲିଳ-ବିନ୍ଦୁ ସହିତ 

ଶଶୀଙ୍କର ରସାନ୍ବିତ 

                     ରଶ୍ମି ଶୀତଳ, 

ଏତେ ମାତ୍ର ସୁଲକ୍ଷଣା 

ପାର୍ବତୀଙ୍କର  ଆପଣା 

ତପସ୍ୟାକାଳେ ପାରଣା 

                     ହେଲା କେବଳ । 

ପାଦପମାନଙ୍କ ଜୀବନ, 

ବୃତ୍ତିରୁ ନ ଥିଲା ଭିନ୍ନ ଏହି ସାଧନ ।। 

*

(୨୩) 

ଗଗନଗାମୀ ତପନ 

ଇନ୍ଧନ-ଦୀପ୍ତ ଦ‌‌ହନ, 

ଏଭଳି ନାନା ଜ୍ବଳନ-

                          ଙ୍କର ତେଜରେ, 

ଅତିଶୟ ସନ୍ତାପିତା 

ଶୈଳାଧିରାଜ-ଦୁହିତା 

ତପାନ୍ତେ ହେଲେ ସିଞ୍ଚିତା 

                            ନବ ଜଳରେ । 

ଉଷ୍ଣ ବାଷ୍ପ ନିଜ ଶରୀରୁ, 

ଊର୍ଦ୍ଧ୍ବକୁ ତେଜିଲେ ଭୂମି ସଙ୍ଗେ ତହିଁରୁ ।।  

(୨୪) 

ଆଦ୍ୟ ବାରି-ବିନ୍ଦୁରାଶି 

ବର୍ଷାକାଳେ ମୃଦୁହାସୀ- 

ନେତ୍ରଲୋମପରେ ଆସି 

                      ମୁହୂର୍ତ୍ତେ ଥାଇ, 

ତାଡ଼ି କୋମଳ ଅଧର 

ଉଚ୍ଚ ପୀନ ପୟୋଧର 

ଉପରେ ପଡ଼ି ସତ୍ବର  

                    ଚୂର୍ଣ୍ଣତା ପାଇ ।  

ଧୀରେ ଧୀରେ ଖସି ବଳୀରେ, 

ବିଳମ୍ବେ ପ୍ରବେଶ କଲା ନାଭିସ୍ଥଳୀରେ ।। 

*

(୨୫) 

ପ୍ରବଳ ଧାରା-ସମ୍ପାତ 

ସଙ୍ଗତେ ପ୍ରଚଣ୍ଡ ବାତ 

ବ‌ହନ୍ତେ ଶୈଳସୁତା ତ 

                       ଦିବାବସାନେ, 

ଅନାବୃତ  ଶିଳାତଳ- 

ଶେଯେ ଶୋଇଲେ କେବଳ, 

ସତେ ସେକାଳେ ଚଞ୍ଚଳ 

                      ଯାମିନୀମାନେ । 

କ୍ଷଣପ୍ରଭା-ଚକ୍ଷୁ ମେଲାଇ, 

ଦେଖୁଥିଲେ ତପ-ସାକ୍ଷୀ ସ୍ବରୂପେ ଥାଇ ।। 

(୨୬) 

ପୌଷ ରଜନୀକାଳରେ 

ବାୟୁ ତୁଷାର-ମେଳରେ 

ବହିବା ବେଳେ ଜଳରେ 

                      କଲେ ବସତି, 

ତହିଁ ସମ୍ମୁଖରେ ତାଙ୍କ 

ପରସ୍ପର  ଚକ୍ରବାକ- 

ଦମ୍ପତି ନିଶୀଥଯାକ  

                   ବ୍ୟାକୁଳେ ଅତି । 

ବିରହେ କରନ୍ତେ ରୋଦନ, 

ଦୟାର୍ଦ୍ର ହେଲା ଉମାଙ୍କ କୋମଳ ମନ ।। 

*

(୨୭) 

ଆକଣ୍ଠ ଜଳେ କେବଳ 

ଦିଶିଲା  ମୁଖ ସୁଢଳ 

କମ୍ପିଲା  ଅଧର-ଦଳ 

                     ଶୀତଳତାରୁ, 

ପଦ୍ମ-ମୁଖୁଁ  ଆପଣାର  

ସୁବାସ କଲେ ପ୍ରସାର, 

ନିଶାସମୟେ  ତୁଷାର 

                     ବର୍ଷା ହେବାରୁ । 

ନଷ୍ଟ ହେଲା କମଳ- ଧନ, 

ସ୍ବମୁଖେ ସେ କଲେ ସତେ ପଦ୍ମ ସର୍ଜନ ।।

*

(୨୮) 

ବୃକ୍ଷୁଁ ସ୍ବେଚ୍ଛାରେ ପତିତ 

ପତ୍ର ଭକ୍ଷିଲେ  ନିଶ୍ଚିତ 

ତପଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟାର ସେହି ତ 

                      ଚରମ ସୀମା,  

କିନ୍ତୁ ସେ ପର୍ଣ୍ଣ ଆହାର 

ପୂର୍ଣ୍ଣ ରୂପେ ପରିହାର 

କଲେ ତପେ ଆପଣାର                   

                    ପର୍ବତ-ଜେମା । 

ତେଣୁ ପୁରାଣଜ୍ଞ-ନିକର, 

ଦେଇଅଛନ୍ତି 'ଅପର୍ଣ୍ଣା' ନାମ ତାଙ୍କର ।। 

*

(୨୯) 

କମଳିନୀର ପରାୟ 

ସୁକୋମଳ ତାଙ୍କ କାୟ, 

ଦୃଢ଼ ବ୍ରତ ସମୁଦାୟ 

                     ତହିଁ ଆଚରି, 

କଷ୍ଟ ସହି  ନିଶିଦିନ 

ସୁମୁଖୀ ନ ହେଲେ ଖିନ୍ନ, 

ତପସ୍ବୀଗଣ  କଠିନ 

                   ଦେହେ ନିଜରି । 

ସାଧିଥାନ୍ତି ତପସ୍ୟା ଯାହା, 

ଅତ୍ୟନ୍ତ ନିଊନ କଲେ  ଗିରିଜା ତାହା ।। 

====

(କ୍ରମଶଃ) 

------