Kumara-Sambhava (कुमारसम्भव) Kavya : Odia Version : Dr. Harekrishna Meher

कुमारसम्भव * 

मूळ संस्कृत महाकाव्य : महाकवि कालिदास

ओड़िआ पद्यानुवाद : डॉ. हरेकृष्ण-मेहेर

= = = = = = = = = = = = = = = =    

Kumāra-Sambhava 
Original Sanskrit Mahākāvya by : Poet Kālidāsa  * *

Odia Version by : Dr. Harekrishna Meher
(Extracted from Complete Version of the Epic)

= = = = = = = = = = 

(Canto-1st : Depiction of Himalaya and Parvati's Birth):

प्रथम सर्ग : हिमालय-वर्णना एवं पार्वती-जन्म :  

Link : 

http://hkmeher.blogspot.com/2018/10/kumara-sambhava-canto-1-odia-version-dr.html

* * * 
Canto-1 : Scanned Pages of Odia Script Print from Bartika Magazine: 
Link : https://hkmeher.blogspot.com/2018/11/kumara-sambhava-canto-1-odia-version.html

= = = = = = = 

(Canto-5^th : Penance of Pārvatī ):  (पञ्चम-सर्ग : पार्वतीङ्क तपस्या)  
Link : 
http://hkmeher.blogspot.com/2011/01/kumara-sambhava-canto-v-oriya-version.html  
= = = = 
Canto-V contains 3 Parts : 
- - - - - - 

Part-1 : http://hkmeher.blogspot.in/2011/01/kumara-sambhava-canto-v-oriya-version.html

Part-2 : http://hkmeher.blogspot.com/2011/01/kumara-sambhava-canto-v-oriya-part-2.html

Part-3 : http://hkmeher.blogspot.com/2011/02/kumara-sambhava-canto-v-oriya-part-3.html

= = = = = = = = = = 

(Canto-6^th : Proposal for Pārvatī's Marriage by Seven Sages :

(षष्ठ सर्ग : पार्वती-विवाह-याचना) : Link: 

http://hkmeher.blogspot.com/2020/10/sambhava-canto-6-odia-version-dr.html

= = = = = = = = = = 

Kumāra-Sambhava (Canto-VII) - (सप्तम सर्ग : शिव-पार्वती-परिणय): 
Link : http://hkmeher.blogspot.com/2016/10/kumara-sambhava-kavya-canto-vii-odia.html

* 

(Canto-7^th : Wedding Ceremony of Śiva-Pārvatī):  

Part-1 : http://hkmeher.blogspot.com/2009/05/kumarasambhavam-canto-vii-hkmeher.html  

* 

Part-2 : http://hkmeher.blogspot.com/2009/05/kumarasambhava-canto-vii-part-2-hkmeher.html

= = = = = = = = = = 

* PUBLISHED in 'BARTIKA' (Odia Literary Quarterly), Dasahara Special Issues, 
   Jajpur, Odisha) 

   Odia Metrical Translations of Sanskrit Kavya 'Kumara-Sambhava' : 
= = = = = = = 

KUMARA-SAMBHAVA (1st Sarga) of Kalidasa, 2005 
Link : http://hkmeher.blogspot.com/2018/10/kumara-sambhava-canto-1-odia-version-dr.html

* 

KUMARA-SAMBHAVA (2nd Sarga) of Kalidasa, 2006 : 

http://hkmeher.blogspot.com/2022/10/kumarasambhava-canto-2-odia-version-by.html

* 

KUMARA-SAMBHAVA (3rd and 4th Sargas) of Kalidasa, 2019 :

https://www.facebook.com/harekrishna.meher.7/posts/3792383007454547 

*

KUMARA-SAMBHAVA (5th Sarga) of Kalidasa, 2001 : 
http://hkmeher.blogspot.com/2011/01/kumara-sambhava-canto-v-oriya-version.html  
* 

KUMARA-SAMBHAVA (6th Sarga) of Kalidasa, 2020 : 

Link : 

https://m.facebook.com/story.php?story_fbid=5417098278316337&id=100000486559190

---- 

KUMARA-SAMBHAVA (7th Sarga) of Kalidasa, 2004: 
http://hkmeher.blogspot.com/2016/10/kumara-sambhava-kavya-canto-vii-odia.html
* 
KUMARA-SAMBHAVA (8th Sarga) of Kalidasa, 2009 :

https://hkmeher.blogspot.com/2018/11/kumara-sambhava-canto-8th-odia-version.html

* 

= = = = = = = =  

Related Links : 

Kumara-Sambhava : Odia Version by Dr. Harekrishna Meher : 

http://hkmeher.blogspot.com/2016/02/kumara-sambhava-kavya-odia-version.html

*
Translated Works of Dr. Harekrishna Meher : 
(Tapasvini, Niti-Sataka, Sringara-Sataka, Vairagya-Sataka, 
Kumara-Sambhava, Raghuvamsha, Ritusamhara, Naishadha, 
Gita-Govinda, Meghaduta, SrimadBhagavad-Gita etc.) 
Link: 

http://hkmeher.blogspot.com/2016/08/translated-works-of-dr-harekrishna-meher.html

* * *

Biodata English : 
Link : http://hkmeher.blogspot.com/2012/06/brief-biodata-english-dr-harekrishna.html

*

Literary Works of Dr. Harekrishna Meher :  

http://hkmeher.blogspot.com/2018/09/literary-works-of-dr-harekrishna-meher.html 
*

Literary Awards and Felicitations to Dr. Harekrishna Meher:
http://hkmeher.blogspot.com/2018/09/literary-awards-and-felicitations-to-dr.html

= = = = = = = =  

मौन-व्यञ्जना (Mauna-Vyanjanaa) Sanskrit Poem by Harekrishna Meher

* Mauna-Vyanjana * 

Sanskrit Poem By: Dr. Harekrishna Meher 

* 

मौन-व्यञ्जना  

(संस्कृत-कविता) 

रचयिता : डॉ. हरेकृष्ण-मेहेरः 

= = = = = = = = = = = = = = = 

कदाचित् स्वल्प-कथनेनापि

प्रकाशतामभ्येति बह्वभिप्रायः,

यथा व्यञ्जना-रञ्जिता अभिधा ।

कदाचिद् वचनोच्चारणं विनापि

आन्तरिकाशयः प्रकाशतां याति बहुधा ॥  

कदाचिद् वाचालतयापि

समुच्चारितै-र्बहुवचनैः

नाभिव्यज्यते मर्म-भावना सुविशदम् । 

तूष्णींभावोऽपि कदाचित्

अभिव्यनक्ति मुखरताम् ।

कदाचिद् मुख-रताऽपि मुखरता

नीरवतां भजते

आभ्यन्तराभिप्रायं प्रकाशयितुम् ॥

निर्वचना भाव-भङ्गी

सृजति कदा तरङ्गं

नान्दनिकं कदा वा कारुणिकम्,

कदा विश्व-व्यापकं

कदा च पारमाणविकम्,

भवतु वा क्षणिकम्

अथवा लाक्षणिकम् ॥

प्रेम-नर्मादि-व्यापारेषु

अधरयो-र्नीरवता भवति चेत्,

नयनयोरन्तः स्फुरन्ति

सूक्ष्म-सुकुमार-वचनानि ।

दुःख-शोकादिष्वपि

तथैव परिलक्ष्यते 

निर्वचनाभिव्यक्तिः ॥ 

मन्दिर-पार्वत्यगुहा-प्राचीरादिषु 

नाना-कारुकला-कलितानां 

खोदितानां मूर्त्तिराजीनां 

निर्वचन-परिप्रकाशाः 

कुर्वन्ति कथालापमान्तरिकं  

दर्शक-हृदयैः सार्धम्  ।। 

निसर्गस्य विविध-विभावाः 

तरु-लता-तरङ्गिणी-सरित्पत्यादयः 

भावुकानुभविनां हृदयैः समं 

योजयन्ति निर्वचन-सम्पर्कम्  ।। 

नीरवं वचो हृदयङ्गमं कर्त्तुं

सामर्थ्यमान्तरिकमपेक्ष्यते

संस्कार-सम्पन्नम् ।

अन्यथा सर्वाभिव्यक्तिः

सुप्रकाशितापि भजते वैफल्यम् ॥

नीरवताया अपि भाषाऽस्ति,

न कोऽपि शिक्षयति न वा शास्ति ।

ब्रवीति नीरवता

कदा हृदयस्य गोपनीय-कथाम्

अन्तःस्थलस्य सुप्त-व्यथाम्

यया भाव्यते सहृदयस्य भाववत्ता ॥

* * *

(Published in “Lokabhāshā-Sushrih”, Febrary-March 2006, 

 Lokabhasha Prachar Samiti,  Puri.)

 = = = = = = = =

Sanskrit Poem 'Asram Ajasram' (Tears Immense)/Harekrishna Meher

Asram Ajasram 
Sanskrit Poem By: Dr. Harekrishna Meher 

*

अस्रमजस्रम्  (संस्कृत-कविता) 

रचयिता : डॉ. हरेकृष्ण-मेहेरः 

= = = = = = = = = = = = = = = = 

यत्र यत्र न्यायोपरि दृश्यते

अन्यायस्य सामयिकोऽपि ग्रासः, 

अधर्मस्य धर्मोपरि निक्षिप्तः सन्त्रासः,

असत्यस्य सत्योपरि प्रहारात्मकःप्रासः,   

अकारणमन्तर्देशो जायते

शङ्कित-भावोच्छ्‌वासः,

तत्र तत्र सहृदयानां नयन-द्वयम्

विमुञ्चति  धीराश्रु-रयम्,

दुर्भावनान्दोलितं जायते हृदयम्,

अज्ञाताशङ्कया सभयं सविस्मयम् ।

वहति करुण-धारा निरर्गलम्,

भवति चित्तं धैर्य-च्युतं भीति-विह्वलम्  ॥

यत्र यत्र न्यायस्य विजयो दृश्यते,

श्रूयतेसमनुभूयते पठ्यते ज्ञायते, 

तत्र तत्र भवति नूनम् 

सत्यस्य स्वरूपं गहनम्

उन्मोचितम्, प्रकाशितम्,  
विशदीकृतम्, प्रतिष्ठितम् ॥

तत् तद् दृष्ट्वा श्रुत्वा

समनुभूय पठित्वा ज्ञात्वावा

सहृदय-जनानां नयन-युगलम्

आन्तर-भाव-तरलम् 

युगपत्  सञ्जायते लोतक-परिषिक्तम्

अनिर्वचनीय-रसाप्लुतम् ॥

हृद्देशो जायते समङ्कितात्म-विश्वासः

प्रसन्नतायाःसन्निवासः ।

मानसं जायते समुच्छलम्

परमानन्द-सबलम्  ॥

किं भवति तत् सत्यस्य रहस्यम् ?

किं तन् न्यायस्य सामञ्जस्यम् ?

किं तद् धर्मस्य सारस्यम् ?

किं वा सचेतसां सांमनस्यम् ?

एतल्लोतक-तल्लोतकयोर्मध्ये

परस्पर-भाव-वैविध्ये

केनावबुध्यते पार्थक्यम् ,

रसग्राहिणां समास्वादनैक्यम् ?

* * * 

Sanskrit Poem 'Abalaa Mahabalaa' अबला महाबला/ Dr. Harekrishna Meher

'Abalaa Mahabalaa' (Sanskrit Poem) 

By: Dr. Harekrishna Meher

*

अबला महाबला (संस्कृत-कविता) 

रचयिता : डॉ. हरेकृष्ण-मेहेरः 
= = = = = = = = = = = = = = = = 

समाकर्षति सर्वतो धृत-माया

या विमोहयति यति-जन-चित्तम्,

अपहरति सा कुलिश-काया

अबलाख्याऽपि सबलानां बलं सवित्तम् ॥

असामाजिक-व्यभिचारेषु

अमानविक-गर्हित-व्यापारेषु

प्रदर्श्य बलात् प्रलोभनम्,

नारी खलु नारीं नियोजयितुं गहनम्

नात्मानं मन्यते कुण्ठिताम्,

न जानाति स्वां मर्यादां च विलुण्ठिताम् ॥

चिन्तयति नात्मानं पर-व्यथा-प्रमोदिनीं

स्वपदाश्रय-विटपच्छेदिनीं

कुलङ्कषां निम्नगां

पराङ्क-भेदिनीं दुर्भगां

काल-सर्पिणीमात्म-घातिनीम्

ईर्ष्या-दर्पिणीं  दृश्य-बहुलां 

तथाकथितां जननीं महाशङ्कु-सङ्कुलां 

कन्या-भ्रूण-हननीं  स्वजाति-निपातिनीम् ॥

विस्मरति स्वामप्रतीपाम्

सुप्रकाशित-कुल-प्रदीपाम्,

विस्मरति स्वां प्रिय-कन्याम्

स्नेहमयीं च भगिनीम्,

सन्तान-वत्सलां जननीं सुधन्याम्,

जायां च पत्युः सौभागिनीम्,

सुलक्षणां गृहलक्ष्मीमादर्श-स्थानीयाम्

सहानुभूतिशीलां महिलां पूजनीयाम्

ममतायाः प्रतिमां प्रियतमाम्

शक्ति-रूपिणीं देवीमनुपमाम्  । 
महाबले ! जागृहि त्वं सद्‌गुण-सम्पन्ना 
रम्या रमा स्वात्मबलं प्रपन्ना ॥

* * *